Bipolar bozukluk

Bipolar bozukluk nedir, nedenleri nelerdir?

İki uçlu duygulanım bozukluğu olarakta bilinen bipolar afektif bozukluk, riskli davranışlar nedeniyle hem ilişkilere hem de kariyere zarar veren , tedavisi yapılmazsa intihara bile yol açan ciddi ruhsal bir hastalıktır. Maniden depresyona kadar uzanan ruh halindeki aşırı değişiklikler olarak tanımlanır. Bu değişimler arasında kişinin normal ruh halinde olduğu dönemler olabilir. “Manik” terimi enerjik, aşırı hareketli, konuşkan, umursamaz, tehlikenin üzerine giden, öforik bir dönemi ifade eder. Bu dönemde yükseklerde uçan ruh hali birden karışık, karamsar, içine kapanık bir ruh haline dönüşebilir. Bu dönemde depresyon dönemidir ve üzüntü, ağlama, isteksizlik, zevk alamama, uyku problemleri ortaya çıkabilir. Maniden depresyona uzanan bu yükselme ve alçalmalar her insanda değişiklik gösterdiğinden, bu bozukluk teşhis edilmesi zor bir rahatsızlıktır.

Kimler bipolar bozukluğa yakalanabilir?

Genelde 15-24 yaş arası görülür ve sıklıkla yaşam boyu devam eder. Her yaşta görülebilir fakat en çok 20’li yaşların başında başlar. Kadın ve erkekler arasında görülme sıklığı açısından fark yoktur. Her 100 kişiden 1-2’sinde görülür.

Genetik midir?

Sadece genetik tüm hastalığı açıklayamamaktadır.

Akrabalardan hiçbirinde yoksa görülme olasılığı: %1-2

1.derece akrabalarda varsa(anne-baba-kardeş) görülme sıklığı: %7-8

Tek yumurta ikizinde varsa diğerinde görülme olasılığı: % 45-60

Dönemleri:

 Mani dönemi:  Genelde aniden başlar ve 2 hafta ile 4-5 ay arasında sürebilir. Belirtileri: Fiziksel aktivite artışı, çabuk sinirlenme, öfkelilik, özgüvende artış, girişkenlik ve insanlarla temas düzeyinde artma, amaca yönelik aktivitelerde artış,muhakemede bozulma,aşırı para harcama,uyku ihtiyacında azalma, hızlı konuşma ve çok konuşma,riskli davranışlarda artış,cinsel dürtülerde artış,dikkatin çabuk dağılması,hezeyan denilen değiştirilemeyen yanlış inanışlar ve/veya halüsinasyon.

Hipomani dönemi: Bu dönem mani döneminin daha hafifidir, gözden kaçabilir. Atak döneminde şunların bir arada bulunması gerekir: Özgüvende aşırı artış, uyku ihtiyacında azalma, dikkat dağınıklığı, fiziksel ve zihinsel aktivitede aşırı artış, kötü sonuçlar doğurabilecek aktiviteler içine girme.

Depresyon dönemi: Depresif nöbetler daha uzun sürebilir. Belirtiler: Dikkatin azalması, özgüven azalması, suçluluk ve değersizlik düşünceleri, geleceğe dair karamsarlık, kendine zarar verme ve intihar düşünceleri, halsizlik, uyku bozuklukları, iştahsızlık, iç sıkıntısı, içe kapanma,ağrı, adet düzensizliği gibi bedensel yakınmalar.

Karma dönem: Gün içinde hem mani hem depresyon belirtilerinin yaşanmasıdır. Bazı hastalar bu dönemlerin tümüyle karşılaşırken bazıları sadece manik dönem veya depresyon ve hipomani dönemleri yaşayabilir.

 

Tedavisi:

Bipolar bozukluğun semptomlarını tümüyle kontrol altına almak için sadece ilaç tedavisi yeterli olmaz. Bu bozukluğun en etkili tedavi stratejisi ilaç tedavisi ve psikoterapinin beraber yürütülmesidir. Tedavide ilaç ve psikoterapinin birlikteliği önemlidir. Psikoterapi bireysel olarak hastaya, ailesine ve grup olarak tümüne uygulamayı kapsar. Davranışçı psikoterapi yaklaşımı ile belirtilerle nasıl başa çıkılacağı ve yeni hastalık döneminde ortaya çıkabilecek streslerle başa çıkma yöntemleri çalışılır. Bilişsel psikoterapi ile mani ve depresyon dönemlerindeki ortaya çıkan çarpık düşünceler ve inançlar tanımlanır ve bunlara karşı koyma üzerine çalışılır.